بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ

 الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ سَلامٌ عَلى‌ عِبادِهِ الَّذِينَ اصْطَفى‌ محمّدٍ و آلِه الطّاهِرین

برگزاری چهاردهمین دورۀ جشنوارۀ علّامۀ حلّی«قدس‌سرّه‌الشّریف» در حوزۀ علمیّۀ اصفهان، نشان از استمرار یک حرکت شایسته به منظور تکریم پژوهش و پژوهشگران حوزوی است و حکایت از نشاط روحیۀ تحقیق و پژوهش در قشر جوان طلّاب حوزۀ علمیّه دارد و از این جهت مایۀ شکرگزاری و خشنودی است.

اهمیّت شایان توجّه امر پژوهش و تحقیق در حوزۀ علمیّه و نقش برجستۀ آن در ارتقاء علمی طلّاب و روحانیّون، روشن‌‌تر از آن است که نیاز به گفتگو و تأکید داشته باشد، چرا که محصول و نتیجۀ اصلی تلاش‌های آموزشی و تعلیمی در حوزۀ علمیّه، همین روح تحقیق و حقیقت‌جویی و حقیقت‌خواهی است و به تعبیر بلند امیرمؤمنان علی«علیه‌السّلام»: «لاَ يَنْفَعُ اِجْتِهَادٌ بِغَيْرِ تَحْقِيقٍ»، هیچ اجتهاد و مجاهدتی بدون تحقیق و حقیقت‌طلبی، سودمند نخواهد بود و از این‌رو جایگاه تحقیق و پژوهش و مرتبت محقّقان و پژوهشگران، همواره باید جایگاهی مورد توجّه و مرتبتی مورد تکریم باشد.

ضمن اداءِ احترام به پژوهشگران عزیزی که در این نشست از آنان تقدیر خواهد شد و نیز اظهار تشکّر از متصدّیان محترم این برنامه فرهنگی و خیر مقدم به شما میهمانان گرامی، تذکّر دو نکتۀ مهم را در این مجال کوتاه لازم می‌شمارم:

نکتۀ نخست: تأکید بر تقدّم و تأثیر مستقیم و بنیانی امر آموزش بر پژوهش است. تحقیق و پژوهش، اگر مبتنی بر آموزش و تعلیمِ مستحکم نباشد، ریشه‌دار و مفید نخواهد بود؛ و از این جهت طلّاب عزیزی که قصد ورود در عرصۀ تحقیق و پژوهش را دارند باید بدانند که آنچه مقدّم بر کار تحقیقات است، مجاهدت علمی و تلاش بی‌وقفه برای تحکیم بنیان‌های دانش است و از این‌رو باید با تمام توان، دامن همّت به کمر بسته و از همۀ ظرفیّت‌های موجود برای ارتقاءِ سطح علمی خود بهره ببرند تا پس از مجهّز شدن به سلاح دانش و علم، بتوانند در مسیر حقیقت‌طلبی و تحقیق و پژوهش، گام‌های بلند و مؤثّر بردارند. بنابراین اساس و بنیان رسالت‌های حوزۀ علمیّه، آموزش و تعلیم است و سایر رسالت‌ها از جمله پژوهش، بر این اساسِ مهم، استوار و مبتنی می‌گردد و از این حیث، مسئولان محترم و اولیاءِ امور در حوزه‌های علمیّه نیز باید تمام توان خود را در رشد و افزایش سطح علمی و دانشی طلّاب و روحانیّون گرامی مصروف نموده و به اولویّت و اهمیّت این مسأله توجّه مدام و بیش از پیش داشته باشند.

نکتۀ دوم: توجّه به آسیب‌ها و آفت‌های امر پژوهش و تحقیق است. پژوهش همانند سایر رسالت‌های دستگاه بزرگ حوزۀ علمیّه، در معرض آسیب‌هایی است که باید به خوبی شناخته شده و از آن پرهیز گردد. اهمّ این آسیب‌ها که ارزش پژوهش‌ها و نتیجه‌بخش بودن آن‌ها را در معرض خطر قرار می‌دهد عبارتند از:

سطحی‌نگری در پژوهش، شتاب‌زدگی در نظریّه‌پردازی، تعصّب در پذیرش یا ردّ آراء و انظار، عدم توجّه به کاربردی بودن پژوهش، عدم التفات به سیر تطوّر تاریخی مسائل مورد تحقیق، بی‌توجّهی به پژوهش‌های مرتبط و مشابه، عدم التزام به رعایت اخلاق پژوهش و تحقیق.

این آسیب‌های هفت‌گانه و سایر آفت‌های دیگری که در مسیر تحقیق و پژوهش وجود دارد، باید مورد توجّه دائمیِ پژوهشگران و محقّقان حوزوی باشد تا ثمرۀ کار و تلاش آنان در این عرصه، مفید و مؤثّر واقع گردد.

از خداوند تعالی، عزّت و عظمت روزافزون حوزه‌های علمیّه و همۀ مجامع علمیِ کشورمان را مسألت کرده و توفیق و تسدید محقّقان و پژوهشگران عزیز را در رسالت بزرگی که بر دوش گرفته‌اند و نیز تأیید و توفیق مسئولان و مدیران محترم حوزه‌های علمیّه را خواستاریم و امید است همگان مشمول لطف الهی و دعای مستجاب حضرت ولی‌الله‌الأعظم مهدی موعود«ارواحنافداه» باشند.

والسّلام‌علیکم و رحمة‌الله و برکاته.

حسين المظاهرى

17 / جمادی‌الثّانی / ١٤٤6

29 / آذر / ١٤٠3