در اینجا این سوال مطرح می‌شود که بین این دو دسته آیات، چگونه جمع می‌شود؟ یعنی آیاتی که به تحسین انسان پرداخته و او را صاحب مقامات معنوی قلمداد میکند با آیاتی که او را دارای صفات رذیله دانسته، مذمتش کرده است، چگونه قابل جمع است؟ مفسرین در این باره صحبت‌ها کرده‌اند. هرکس طوری این آیات شریف را جمع کرده، ولی خود قرآن شریف نیز آیات را به‌خوبی جمع کرده است و بهترین جمع‌بندی، از قرآن است. از نظر قرآن کریم، اگر انسان متّقی باشد، اگر رابطه‌اش با خدا محکم شود، دیگر عجول نیست، ناسپاس نیست، ظالم نیست، بلکه همان خلیفة‌الله است که مسجود ملائکه و اشرف مخلوقات است، اعظم از ملک مقرّب و بالاتر از خانۀ خداست. اما چنانچه انسان با شیطان رابطه برقرار سازد و مؤمن و متقی نباشد، نزد خداوند متعال ذرّه‌ای ارزش ندارد.
ادامه...